Arktik’teki Deniz Yetki Alanı İhtilafları ve Ukrayna-Rusya Savaşı’nın Bölge Devletlerindeki Silahlanmaya Etkisi

Son yıllarda, buzulların iklim değişikliğinden kaynaklı erime hızındaki artış neticesinde Arktik Bölge sosyo-ekolojik bir alan hâline gelmiştir. Bölgenin sahip olduğu ekonomik zenginliklerin ortaya çıkardığı jeoekonomik güçten yararlanmayı amaçlayan devletler askerî açıdan güçlü konuma gelmek amacıyla çeşitli politikalar geliştirmeye başlamışlardır. Bundan kaynaklı olarak bölgedeki gerilim gün geçtikçe artmaktadır. Ukrayna-Rusya Savaşı’nın başlangıcından itibaren Rusya’ya uygulanan yaptırımlara Arktik’teki NATO üyesi olan devletlerin de dâhil olmasıyla birlikte bölgedeki gerilim had safhaya çıkmıştır. Bölge ülkelerinin gerçekleştirdikleri savunma harcamalarının deniz yetki alanları üzerinde doğuracağı muhtemel sonuçların araştırılması bu sebeplerle önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı, Arktik bölgedeki deniz yetki alanlarında yaşanan ihtilafları araştırmak ve Ukrayna-Rusya arasında yaşanan savaşın Arktik bölge ülkelerinin silahlanmasına etkisini incelemektir. Çalışmada yöntem olarak literatür taraması kullanılmıştır. Bu çalışmaya bağlı olarak farklı yabancı kaynaklardan elde edilen nicel veriler kullanılarak tablolar oluşturulmuş, bölgedeki ihtilaflar ise Türkçeye çevrilen şekillerle desteklenerek incelenmiştir. Arktik bölgede deniz yetki alanları hususunda üç ihtilaflı bölge olduğu belirlenmiştir. Bu ihtilaflara taraf olan NATO üyesi devletlerin savunma harcamalarında Ukrayna-Rusya Savaşı’nın başlangıcından itibaren artış yaşandığı tespit edilmiştir. Savaşın, bölgedeki devletlerin askerî harcamalarını arttırması silahlanmayı ve gerilimi arttırmakta, bununla birlikte çatışma risklerini de beraberinde getirmektedir. “Arktik bölgedeki deniz yetki alanı ihtilafları ve Ukrayna-Rusya Savaşı’nın bölgedeki silahlanmaya etkileri” isimli bu çalışmanın sonuçlarına dayalı çözüm odaklı önerilerde bulunulmuştur. Araştırmanın alana katkı sağlayacağı öngörülmektedir.

Literatür taramasına bağlı olarak yabancı dillerdeki çalışmalardan elde edilen nicel veriler tablo haline getirilerek, bölgedeki ihtilaflar ise tarafımızca Türkçeye çevrilmiş haritalarla incelenmiştir.Arktik bölgede deniz yetki alanları hususunda üç ihtilaflı bölge olduğu belirlenmiştir.Bu ihtilaflara taraf olan NATO üyesi devletlerin Ukrayna-Rusya Savaşı’nın başlangıcından itibaren savunma harcamalarında artış yaşandığı tespit edilmiştir.Bölgedeki devletlerin askeri harcamalarını arttırması bölgedeki silahlanmayı ve gerilimi arttırmakta, bununla birlikte muhtemel çatışma risklerini de beraberinde getirmektedir.Türkçe literatürde eksikliği gözlemlenen güncel bir konu olan Arktik bölgedeki deniz yetki alanı ihtilafları ve Ukrayna-Rusya Savaşı’nın bölgedeki silahlanmaya etkileri Türkçe literatüre kazandırılmıştır.Ayrıca araştırma sonuçlarına dayalı çözüm odaklı önerilerde bulunulmuştur.